Als bestuurder van een onderneming draagt u een grote verantwoordelijkheid.
Als bestuurder van een onderneming draagt u een grote verantwoordelijkheid.
Als bestuurder van een onderneming draagt u een grote verantwoordelijkheid. Uw beslissingen beïnvloeden niet alleen het succes van de onderneming, maar kunnen ook verstrekkende persoonlijke gevolgen hebben, vooral wanneer de onderneming financiële problemen ondervindt. Bij Guldemond Advocaten hebben we meer dan 25 jaar ervaring in het begeleiden van bestuurders door complexe financiële situaties.
Financiële problemen ontstaan zelden van de ene op de andere dag. Vaak zijn er subtiele aanwijzingen die erop wijzen dat een onderneming in zwaar weer terechtkomt. Het tijdig herkennen van deze signalen is cruciaal om adequaat te kunnen handelen. Bijvoorbeeld, wanneer klanten betalingstermijnen oprekken of leveranciers strikter worden in hun voorwaarden, kan dit wijzen op onderliggende financiële spanningen. Interne klachten en problemen, zoals werknemers die vaker klagen over werkdruk, achterstallig onderhoud of andere operationele kwesties, kunnen eveneens signalen zijn van diepere financiële problemen.
Financiële indicatoren verdienen bijzondere aandacht. Teruglopende marges, toenemende voorraden en oplopende debiteurentermijnen zijn duidelijke tekenen dat de financiële gezondheid van de onderneming aandacht behoeft. Als bestuurder is het essentieel om deze signalen niet alleen te monitoren, maar ze ook in samenhang te beschouwen en passende maatregelen te nemen.
Volgens de wet bent u als bestuurder verplicht tot een behoorlijke taakvervulling. Dit betekent dat u niet alleen zorgvuldig moet handelen, maar ook moet kunnen aantonen dat u dit heeft gedaan. In de praktijk houdt dit in dat u regelmatig de financiële positie van de onderneming analyseert of laat analyseren, belangrijke beslissingen zorgvuldig voorbereidt en documenteert, tijdig ingrijpt bij gesignaleerde problemen en proactief handelt. Daarnaast dient u de belangen van alle stakeholders, zoals aandeelhouders, werknemers en crediteuren, zorgvuldig af te wegen en zorg te dragen voor een deugdelijke en transparante administratie. Het naleven van deze verplichtingen helpt niet alleen de onderneming, maar beschermt u ook persoonlijk tegen mogelijke aansprakelijkheidsrisico’s.
Het risico op persoonlijke aansprakelijkheid voor bestuurders is de afgelopen jaren toegenomen. Curatoren en crediteuren zijn actiever geworden in het aanspreken van bestuurders bij financiële problemen. Het is daarom van groot belang om uw persoonlijke risico’s in kaart te brengen. Begin met het inventariseren van eventuele persoonlijke garanties en zekerheden die u heeft verstrekt aan banken of leveranciers. Deze kunnen, zelfs na een faillissement van de onderneming, nog steeds op u persoonlijk worden verhaald.
Een effectieve manier om uw persoonlijke risico’s te beperken is het afsluiten van een goede bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering (D&O-verzekering). Let bij het afsluiten of herzien van deze verzekering op de dekking voor juridische bijstand; het is belangrijk dat de verzekering niet alleen schadevergoedingen dekt, maar ook de kosten voor juridische bijstand bij verweer tegen aansprakelijkstellingen. Controleer bovendien of de verzekering ook uitlooprisico’s dekt, zodat gebeurtenissen die zich tijdens uw bestuursperiode hebben voorgedaan, maar pas later tot een claim leiden, ook onder de dekking vallen.
Om aan te tonen dat u als bestuurder ‘in control’ bent, is het noodzakelijk om de onderneming systematisch te monitoren. Dit omvat zowel financiële als operationele aspecten. Een maandelijkse financiële rapportage is essentieel en moet niet alleen terugblikken op de resultaten, maar ook vooruitkijken met prognoses. Belangrijke aandachtspunten zijn de ontwikkeling van het werkkapitaal, de orderportefeuille en verwachte omzet, margeontwikkelingen per productgroep of divisie, het betalingsgedrag van belangrijke klanten en de naleving van bankconvenanten.
Financiële problemen manifesteren zich vaak eerst in operationele indicatoren. Een toename van kwaliteitsklachten, vertragingen in levertijden, stijgend ziekteverzuim en personeelsverloop, achterstanden in onderhoud en het uitstellen van investeringen zijn signalen die vroegtijdig moeten worden herkend. Door deze signalen tijdig op te merken, kunt u snel ingrijpen en verdere escalatie voorkomen.
De manier waarop beslissingen worden genomen en vastgelegd, is van groot belang. In geval van juridische procedures zal worden beoordeeld of u als bestuurder zorgvuldig heeft gehandeld. Het is daarom essentieel om regelmatige bestuursvergaderingen te houden met een vaste agenda en grondige voorbereiding. Notuleer deze vergaderingen zorgvuldig, waarbij discussies, beslissingen en eventuele bezwaren van bestuurders worden vastgelegd. Het inschakelen van externe adviseurs wanneer nodig, en het documenteren van hun adviezen en uw opvolging daarvan, is eveneens belangrijk. Deze documentatie dient als bewijs van uw zorgvuldige handelen en kan u beschermen tegen persoonlijke aansprakelijkheid.
In tijden van financiële onzekerheid is het managen van relaties met stakeholders een delicate balans. Transparante en tijdige communicatie is belangrijk, maar overhaaste of onzorgvuldige communicatie kan schadelijk zijn. Uw relatie met banken en andere financiers is cruciaal. Het is verstandig om vroegtijdig te communiceren over financiële uitdagingen en realistische, gevalideerde prognoses te delen. Samen met financiers kunt u zoeken naar oplossingen, zoals herfinanciering of aangepaste voorwaarden. Zorg ervoor dat alle communicatie zorgvuldig wordt gedocumenteerd.
Bij financiële problemen kunnen de belangen van aandeelhouders en de onderneming uiteenlopen. Overweeg welke informatie u verplicht bent te delen en op welk moment, of goedkeuring van aandeelhouders nodig is voor bepaalde beslissingen, en hoe u omgaat met aandeelhouders die tevens crediteur zijn.
De Belastingdienst neemt een bijzondere positie in bij financiële problemen. Veel bestuurdersaansprakelijkheidszaken ontstaan door het niet correct naleven van fiscale verplichtingen. Als uw onderneming niet in staat is om belastingen of sociale premies te betalen, bent u verplicht dit tijdig te melden bij de Belastingdienst. Deze melding moet binnen veertien dagen na de vervaldatum van de belastingaanslag plaatsvinden en alle relevante informatie bevatten over de oorzaak en omvang van de betalingsproblemen. Door de melding op de juiste manier te doen, beschermt u zichzelf tegen persoonlijke aansprakelijkheid.
Bij beperkte financiële middelen moet u zorgvuldig afwegen welke betalingen prioriteit hebben. De Belastingdienst heeft in veel gevallen een preferente positie. Onjuist handelen kan leiden tot persoonlijke aansprakelijkheid. Het is belangrijk om kennis te hebben van de wettelijke voorrangsregels bij schuldeisers, mogelijkheden voor betalingsregelingen te verkennen en te voorkomen dat u selectief betalingen verricht zonder gerechtvaardigde reden.
Uw werknemers zijn een belangrijk kapitaal van de onderneming. Het is essentieel om hun belangen te behartigen en wettelijke verplichtingen na te komen. Bepaal op welk moment en op welke manier u de ondernemingsraad informeert over de financiële situatie. Overweeg maatregelen om belangrijk personeel te behouden en te motiveren. Wees open maar zorgvuldig in uw communicatie om onrust en speculatie te voorkomen.
Er zijn verschillende mogelijkheden om financiële problemen aan te pakken. Het is belangrijk om deze opties vroegtijdig te overwegen en strategische keuzes te maken. Een informele herstructurering houdt in dat u buiten de rechtbank om met belangrijke stakeholders tot een oplossing probeert te komen. Dit kan bestaan uit het heronderhandelen van betalingsvoorwaarden met crediteuren, het aantrekken van nieuw kapitaal of herfinanciering, en het doorvoeren van kostenbesparende maatregelen en efficiëntieverbeteringen binnen de onderneming.
De Wet Homologatie Onderhands Akkoord (WHOA) biedt sinds 2021 de mogelijkheid om schulden te herstructureren zonder dat alle schuldeisers instemmen. De voordelen van de WHOA zijn onder andere het voorkomen van faillissement en behoud van de onderneming, flexibiliteit in het aanbieden van een akkoord aan verschillende klassen van schuldeisers, en bescherming tegen executiemaatregelen van schuldeisers tijdens het traject.
Naast het beschermen van de onderneming is het verstandig om aandacht te besteden aan uw persoonlijke financiële situatie. Maak een overzicht van uw privébezittingen en financiële verplichtingen. Overweeg of uw huwelijkse voorwaarden voldoende bescherming bieden en of aanpassing nodig is. Beoordeel of u persoonlijke garanties kunt beëindigen of beperken. Controleer of uw verzekeringen up-to-date zijn en adequate dekking bieden.
De timing van uw acties kan bepalend zijn voor het succes van de herstructurering en uw persoonlijke aansprakelijkheid. Meld tijdig aan de Belastingdienst wanneer betalingsachterstanden ontstaan om aansprakelijkheidsrisico’s te beperken. Communiceer proactief met banken bij dreigende overschrijding van bankconvenanten om samen naar oplossingen te zoeken. Ontwikkel scenario’s voor verschillende uitkomsten en bereid actieplannen voor.
Voor elke mogelijke ontwikkeling is het verstandig om een actieplan te hebben. Dit plan moet onder meer een tijdlijn met kritieke momenten en deadlines bevatten, duidelijke verantwoordelijkheden binnen het managementteam, een communicatieplan voor interne en externe stakeholders, financiële onderbouwing en risicoanalyse, en alternatieve strategieën indien het oorspronkelijke plan niet haalbaar blijkt.
Heeft u advies nodig of heeft u vragen? Neem dan contact op met Guldemond Advocaten.
