Architect verliest zaak over nieuwe entreehal
De voorzieningenrechter heeft op 19 februari 2025 bepaald dat de persoonlijkheidsrechten van een architect niet zijn geschonden bij de bouw van een nieuwe entreehal voor Eindhoven Airport. De architect had samen met zijn vennootschap een bouwverbod gevorderd, omdat hij vond dat het nieuwe ontwerp van EGM afbreuk deed aan zijn oorspronkelijke terminalontwerp. De rechter wees deze vordering af.
Achtergrond van de zaak
De architect was betrokken bij de uitbreiding van Eindhoven Airport binnen het consortium Constellation, dat sinds 2000 uitbreidingsplannen ontwikkelde. Na een eerdere rechtszaak over auteursrechten startte Eindhoven Airport een nieuwe aanbesteding, zonder de architect erbij te betrekken. Dit leidde tot het ontwerp van EGM.
De kernvraag in deze zaak was of het nieuwe ontwerp de persoonlijkheidsrechten van de architect schond. Volgens hem was er sprake van een aantasting van zijn werk, omdat kenmerkende elementen uit de oorspronkelijke terminal niet in het nieuwe ontwerp terugkwamen.
Argumenten van Eindhoven Airport
Eindhoven Airport voerde verweer en stelde dat:
- De architect geen persoonlijkheidsrechten had op het ontwerp.
- De wijzigingen aan de bestaande terminal minimaal waren en noodzakelijk voor de verbinding met de nieuwe entreehal.
- De architect mogelijk afstand had gedaan van zijn rechten door niet mee te doen aan de aanbesteding en het overleg met EGM.
Oordeel van de rechter
De voorzieningenrechter oordeelde dat de huidige terminal auteursrechtelijke bescherming geniet en dat de architect mede-auteursrechthebbende is. Dit betekent dat hij in beginsel een beroep kan doen op persoonlijkheidsrechten. Toch wees de rechter de vordering af.
Volgens de rechter was er geen sprake van een aantasting van het oorspronkelijke werk. Hoewel de harmonie en het lijnenspel door de nieuwe entreehal veranderen, blijven de kenmerkende onderdelen van de terminal behouden. De nieuwe entreehal, grotendeels van glas, blokkeert bovendien niet het zicht op het originele ontwerp.
Daarnaast woog mee dat een andere mede-auteursrechthebbende, geen bezwaar had tegen het ontwerp van EGM en zelfs suggesties had gedaan om de aansluiting met het bestaande gebouw te verbeteren. Die suggesties zijn door EGM verwerkt.
Wat kunnen architecten van deze zaak leren?
Deze zaak biedt een aantal lessen voor architecten die hun auteursrechten willen beschermen. Hier zijn enkele praktische tips:
Deze zaak onderstreept het belang voor architecten om hun auteursrechten goed te bewaken en juridisch vast te leggen.
- Leg auteursrechten contractueel vast
Zorg ervoor dat bij samenwerkingen en projecten contractueel wordt vastgelegd wie de auteursrechten op het ontwerp bezit. Dit kan onduidelijkheden en juridische geschillen in de toekomst voorkomen. - Wees actief in aanbestedingsprocedures
Deelname aan een nieuwe aanbesteding kan bijdragen aan het behouden van zeggenschap over toekomstige wijzigingen van een ontwerp. Niet deelnemen kan worden geรฏnterpreteerd als afstand doen van inspraak. - Duidelijke afspraken over wijzigingen
Als een bouwwerk later wordt aangepast, is het belangrijk vooraf afspraken te maken over welke wijzigingen acceptabel zijn en welke als een aantasting worden beschouwd. - Monitor het gebruik van je ontwerpen
Houd in de gaten of en hoe ontwerpen in de praktijk worden aangepast. Dit kan helpen om tijdig bezwaar te maken als er wijzigingen worden doorgevoerd die afbreuk doen aan het oorspronkelijke ontwerp. - Documenteer alles
Bewaar alle correspondentie, tekeningen en andere relevante documenten. Dit kan essentieel zijn bij een juridisch geschil over persoonlijkheidsrechten
