In een recente uitspraak heeft de rechtbank Gelderland geoordeeld dat een curator niet kan worden gedwongen om in te stemmen met een koopovereenkomst die door hypotheekhouders wordt voorgesteld. De zaak draaide om een failliete onderneming, waarbij leninggevers probeerden om via de rechter de curator te verplichten medewerking te verlenen aan de verkoop van twee percelen. De rechtbank oordeelde dat de curator beleidsvrijheid heeft om in het belang van alle schuldeisers te handelen en daarom niet verplicht kon worden tot medewerking.
Achtergrond van de zaak
De kwestie begon met een ondernemer die eigenaar was van een perceel grond, terwijl zijn bedrijf een aangrenzend perceel in bezit had. Kort voordat het bedrijf failliet werd verklaard, verkocht de onderneming haar perceel aan de ondernemer. Voor de financiering van deze transactie sloot hij een lening af bij twee geldschieters, waarbij een hypotheek werd gevestigd op beide percelen.
Enkele maanden later werd het bedrijf failliet verklaard. De curator vernietigde de verkoop van het perceel onder de zogenaamde actio pauliana, een juridische actie waarmee handelingen die schuldeisers benadelen ongedaan kunnen worden gemaakt. De ondernemer berustte in deze vernietiging, waardoor ook het hypotheekrecht van de leninggevers kwam te vervallen. De leninggevers startten daarop een bodemprocedure om de rechtsgeldigheid van de vernietiging aan te vechten, maar wilden niet wachten op de uitkomst van deze zaak. Zij stapten naar de rechter om af te dwingen dat de curator zou meewerken aan een verkoopovereenkomst waarmee zij alsnog controle zouden krijgen over de percelen.
Juridische beoordeling: beleidsvrijheid van de curator
De rechtbank wees de vordering af en benadrukte dat een curator de belangen van álle schuldeisers moet behartigen. De curator heeft in een faillissement een brede beleidsvrijheid en mag zelf bepalen hoe de boedel het best wordt beheerd en afgewikkeld. Door de curator te verplichten om in te stemmen met de voorgestelde verkoop, zou hij de controle over het proces verliezen en zou de regie in handen komen van de leninggevers en de ondernemer. Dit zou mogelijk nadelige gevolgen hebben voor andere schuldeisers, en daarom werd de vordering afgewezen.
Bovendien oordeelde de rechtbank dat er geen rechtsgrond was op basis waarvan de curator verplicht zou kunnen worden de inschrijving van de vernietiging in het kadaster teniet te doen. De leninggevers stelden dat het voor de praktijk efficiënter zou zijn als deze inschrijving werd verwijderd, maar de rechter wees erop dat de geldigheid van de vernietiging nog in een aparte procedure moest worden beoordeeld. Daarom kon de rechtbank in kort geding geen uitspraak doen over de inschrijving.
Belangrijke implicaties van de uitspraak
Deze uitspraak bevestigt opnieuw dat curatoren een belangrijke discretionaire bevoegdheid hebben bij de afwikkeling van faillissementen. Hypotheekhouders en andere schuldeisers kunnen niet zomaar afdwingen dat een curator hen een voorkeurspositie geeft of transacties goedkeurt die mogelijk nadelig zijn voor de boedel. Dit zorgt ervoor dat de faillissementsprocedure ordelijk en in het belang van alle schuldeisers wordt afgehandeld.
Daarnaast benadrukt de rechtbank dat de actio pauliana een krachtig instrument is in het faillissementsrecht. Transacties die vlak voor een faillissement plaatsvinden en die andere schuldeisers benadelen, kunnen met terugwerkende kracht ongedaan worden gemaakt. Dit betekent dat leninggevers en andere partijen die dergelijke transacties financieren, het risico lopen dat hun zekerheden vervallen als een curator besluit de transactie te vernietigen.
Conclusie
De uitspraak van de rechtbank Gelderland onderstreept het belang van een onafhankelijke curator die de belangen van alle betrokken partijen weegt. Schuldeisers die zich willen verzekeren van een sterke juridische positie bij faillissementen, doen er goed aan om transacties vooraf kritisch te beoordelen op mogelijke risico’s, zoals de toepassing van de actio pauliana. Deze zaak laat zien dat rechters terughoudend zijn om curatoren te dwingen bepaalde transacties goed te keuren of om hen verplichtingen op te leggen die hun discretionaire bevoegdheid beperken.
Heeft u vragen over deze uitspraak of over de rechten en verplichtingen van schuldeisers en curatoren bij faillissementen? Neem contact met ons op.
